Артур Конан Дойль: Судалт авдрын нууц

- За, юу гэмээр байна даа, Эллердайс? гэж би асуулаа.
Онгоцны хитэг дээр миний хоёрдугаар туслах надтай зэрэгцэн богинохон бүдүүн хөлөө алцайлган зогсож шуурганд сүйдсэн нэгэн үл мэдэгдэх хөлөг онгоцыг долгионы оройд гарч ирэхэд нь сайн харж авахыг хичээн дурандаж байв. Шуурганы дараах далай номхроогүй, том том давалгаанууд хөлөг онгоцыг байн байн хазайлган аврах завинууд усанд автана. Онгоц усанд ихэд гүн суусан агаад хашлаганы нь ногоон судлыг би арайхийн ялган харж байлаа.
Энэ бол хоёр шурагт дарвуулт онгоц байв. Грот нь тавцангаасаа дээш арван фут орчимд хугарч далбаа, хөндөл моднууд нь цахлайны хугарсан далавч адил навсайн чирэгдэнэ. Энэ хугархайг тайрч хаяхыг хэн ч оролдоогүй бололтой. Фок нь бүтэн хэвээрээ байх боловч бэхлэгдээгүй, урд дарвуулыг нь салхи онгоцны хамарлуу хийсгэж аваачсан зэрэг нь салхинд дэрвэлзэн хийсч эгээ л том цагаан тугнууд намиран байх шиг үзэгдэнэ. Хөлөг онгоц ийм хөөрхийлөлтэй байдал орсон байхыг би урьд нь хэзээ ч хараагүй билээ.
Сүүлийн гурван өдрийн турш бид нэг бус удаа газар дахин харах найдвараа алдаж явав. Бүтэн гучин зургаан цагийн турш догшин шуургатай тэмцэлдэж, хэрвээ Клайдын шилдэг онгоцнуудын нэг болох Мэри Сэнклер биш байсан бол бид аймшигт шуургыг тэсвэрлэж чадах байсан нь юу л бол. Бид завинуудаа алдаж, баруун хашлага маань сүйдсэн ч мэнд өнгөрсөн билээ. Иймийн учир шуурганы дараа бусдад аз дайрсангүйг хараад огтхон ч гайхсангүй. Үүлгүй тэнгэрийн дор далайн цэнхэр давалгаан дунд аянганд сохорсон хүн шиг зогсох эвдэрхий хөлөг бидэнд аймшгийг санагдуулж байв.
Усан цэргүүд тавцан дээр бөөгнөрөн тэр зүгт харцгааж, удаан хөдөлгөөнтэй боловч хашир туршлагатай шотланд эр Эллердайс хөлгийг удаан анхааралтай ажиглана. Хаа нэгтээ алс умар зүгт Атлантын далайн худалдааны гол замаас төөрч орхиод, өргөргийн хорь, уртрагийн арван градус орчимд арав дахь өдөртөө бид ийнхүү ганцаар хөвж явлаа. Ийм үед хүн адал явдлыг өөрийн эрхгүй хүсч эхэлдэг аж.
- Миний бодоход хүмүүс нь онгоцоо хаяад явчихсан юм шиг байна гэж хоёрдугаар туслах маань хэллээ.
Надад ч бас тийм сэтгэгдэл төрсөн төдийгүй хөлгийн тавцан дээр нэг ч амьд амьтан байгаа шинжгүйн дээр манай усан цэргүүдийг гараараа даллахад нэг ч хариу өгөхгүй байв. Хөлөг онгоцоо сөнөх тавилантай болсныг мэдээд баг нь орхин одсоноос зайлахгүй.
- Энэ удаан тэсэхгүй гэж Эллердайс хэзээнийхээрээ яаралгүй өгүүлэн – Хар даа. Тавцан нь усанд автаж байна. Хитэг нь суувал живэх нь.
- Хаанахын далбаатай байна? гэж би асуув.
- Танигдахгүй байна, орооцолдчихож. Аа тэр, харлаа. Бразилийнх байна. Харин уруугаа харчихаж.
Энэ бол баг хөлөг онгоцоо орхихоосоо өмнө аюулын дохио үлдээсэн хэрэг байлаа. Магадгүй тэд дөнгөж саяхан явсан байж ч болох юм. Би туслахаасаа дуранг нь авч оволзон долгилох Атлантын далайн хөөс бүрхсэн цэнхэр гадаргууг харав. Үгүй ээ, энд биднээс өөр хэн ч алга.
- Хөлөг онгоцон дээр амьд хүн үлдсэн байж магадгүй юм даа гэж намайг хэлэхэд
- Бид ямар нэгэн юм олж болох л юм хэмээн Эллердайс бувтнав.
- Салхин дороос нь ойртож зогсоё.
Манай хөлөг дарвуулт онгоцноос зуун ярд газарт зогсов. Хоёр хөлөг бүжиглэж байгаа алиалагчид шиг л бие биендээ мэндчилэн савчина.
- Аврах завийг усанд буулга гэж би тушаагаад
– Эллердайс, та дөрвөн хүн аваад хөлгийг очиж үз гэлээ.
Яг энэ үед гурван цаг хагас цохиж, миний нэгдүгээр туслах Армстронг халаа авахаар тавцан дээр гарч ирлээ. Би өөрийн биеэр хаягдсан хөлөг дээр очиж үзэхийг ихэд хүсч байсан тул түүнд захирамж өгчихөөд завинд орж суув.
Далай улам догширч, асар том давалгаанууд онгоцыг хаан хуйларна. Онгоцнуудын хоорондхи багахан зайг туулахдаа бид нэлээд хугацаа зарцууллаа. Би хитэгт сууж явсан тул долгионд түрэгдэн дээш гарах үед хөлгийн бие дээрх ногоон судал, хазайсан фокыг харж амжсан минь хөлгийн хитэг тийш завиа залж, ойртож очих эвтэйхэн газрыг сонгох боломж олгов. Дарвуулт хөлгийн ус шоржигнон гоожих хитэг дээрх “Ялалтын бурхан” хэмээх нэр үзэгдэнэ.
- Салхин талаас нь очих уу, сэр? гэж хоёрдугаар туслах асуулаа.
- Тулгуураа бэлдээрэй!
Хөлгийн тавцан манай завины дөнгөж дээхэн харагдана. Мөчийн дараа гэхэд л бид онгоцон дээр гарчихсан байв. Юуны өмнө маш анхаарал болгоомжтой байх хэрэгтэй, хөлөг хэдийд л бол хэдийд живж магадгүй тул хоёр усан цэрэг завин дээрээ үлдлээ. Би нэг усан цэрэгт онгоцны хөндийд хэр зэрэг ус байгаа, ямар хэмжээгээр нэмэгдэж байгааг мэдэхийг даалгаад Эллердайс болон өөр нэг усан цэргийн хамт гурвуулаа онгоцыг үзэж эхлэв. Дотор нь үхсэн шувууд хөвж буй шувууны тор, янз бүрийн эвдэрхий, хугархай зүйлс тавцангаар нэг хөглөрнө. Онгоцон дээр ердөө ганцхан завь байсан нь ёроол нь цоорхой ажээ.
Баг нь хөлгийг аль хэдийн орхиж явсан гэдэгт бид ер эргэлзсэнгүй. Би Эллердайсын хамт ахмадын өрөөнд орж үзэв. Бичгийн ширээг нь харахад эгээ л ахмад нь дөнгөж сая гарч явсан болуу гэлтэй. Дээр нь испани, португаль хэл дээр бичсэн бичиг цаас, ном хөглөрч, энд тэндгүй янжуурын үнс асгажээ. Би хөлгийн ахмадын тэмдэглэлийг хайсан боловч олсонгүй.
(Үргэлжлэл бий)