ГАЗРЫН ЗУРАГ (ҮРГЭЛЖЛЭЛ)

... Долоо хоногийн дараа Эллис ядарч туйлдсан хөөрхийлөлтэй амьтан Бейрутад хүрч очжээ.Тэр Британийн консул эрхэм Гриффин рүү яаран очиж, цөлийн чичрэг өвчнөөс болж үхсэн Виккерсийн эмгэнэлт үхлийн тухай, өөртөө тохиолдсон адал явдлын тухай ярив.
- Ээ, бурхан минь, ямар аймшигтай өдрүүд байв аа хэмээн Эллис шогшрон
- Хүн бүрт ийм явдал тохиолдохгүй шүү.
Консул түүний яриаг толгой сэгсрэн сонсч хааяа нэг асуулт тавьж байлаа.
Үнэт газрын зурагны талаар тэр нэлээд юм мэдэж байсан ч ул мөрийг нь ч олж чадаагүй билээ.
- Талийгаачид байсан газрын зураг тэгээд хаана байна? гэж Гриффин асуув.
- Хаана гэнэ ээ? ... Би үнэндээ мэдэхгүй байна гэж Эллис мэгдэн хариуллаа. Тэр банкнаас газрын зургийг худалдан аваад өөрийн экспедиц байгуулан ажил хэргээ үргэлжлүүлэхийг санаархаж байжээ.
- Хачин л юм хэмээн консул хөмсгөө өргөн өгүүлээд
- Түнш нь, бас газрын зургийг хамтран эзэмшигч нь мөртлөө түүнийхээ хаана байгааг нь мэдэхгүй байдаг... Хачин жигтэй хэрэг! хэмээгээд хуруугаараа ширээ тогшив.
Эллис худлаа ярьж эхэлсэн ч самуурч байлаа. Эрхэм Гриффин бол хашир хандгай. Тэр өөрийн туршлагаараа бүр хамгийн өө сэвгүй, дипломат хэлэцээрт ч гэсэн сүүдэртэй тал байдаг гэдгийг юун эс андахав.
- Өршөөгөөрэй, ноёнтон! хэмээн Гриффин ширээний араас босонгоо хэлээд
- Ноён Виккерсийн үхэлд та хамаатай юм шиг над санагдаж байна. Би таныг баривчилж, Британи руу хүргэх ёстой.
Эллисийн царай үнсэн хөх болж:
- Бурхныг барьж андгайлъя. Би түүний үхэлд буруугүй... гэснээ гэнэт санаж
- Үүнийг би баталж даанч чадахгүй, бид хоёулхнаа байсан юм...
Консул дуугүй л түүнийг ажиглана. Эллис эхлээд биеэ цагаатгаж гуйж байснаа сүүлдээ бүр заналхийлж ч эхэллээ.
- Би гомдол мэдүүлнэ.Энэ чинь хууль бус явдал... Гэхдээ эрхэм Гриффин, бид чинь ажил хэрэгч улс. Бид хамтдаа газрын зургийг хайж болно шүү дээ. Бид тэнцүү хувиар...
- Би бол төрийн хүн. Миний үүрэг Британийн ашиг сонирхлыг илэрхийлэх явдал болохоос биш хувийн ашиг хонжоо үүнд хамаагүй.
Эллисийг баривчилж Англид хүрүүлжээ. Түүнийг нэгжих үед олдсон газрын зургийг хадгалуулсан банкны тасалбарыг хураан авсан аж. Ноён Гриффин нэг ч хором алгуурлалгүйгээр Арабын цөлд үхсэн эх орон нэгтнийхээ эрэлд экспедиц илгээжээ. Араатан идчихсэн араг яс тэд олоод тэр нь Виккерсийн яс мөн гэж хэн нь ч итгэж чадахгүй байсан хэдий ч оршуулахаар Бейрутад авчирчээ. Их Британийн хуулиар ийм ёс журмыг засан байдаг төдийгүй талийгаачийн харилцах дансанд нь ч консулын хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэн Виккерсийг ёс төртэй тансаг оршуулахад нь элбэг хүрэлцэхүйц мөнгө байсан аж. Хар зүсмийн морьд хөллөн цэцгээр дүүргэсэн тэргээр шарилыг ачиж, оршуулгын бүх л үйлийг гүйцэтгээд хангалттай олон хүнтэй гашуудал тайлах ёслол хийснийхээ өртгийг мань консул хоёр дахин өсгөн данснаас нь авснаар хуулиар хүлээсэн үүргээ тун ч дажгүй биелүүлжээ.
Виккерсийн цаг бусын үхэл, газрын зургийн тухай яриа Бейрутаар нэг дэгдлээ. Түүний өв залгамжлагчидаас өгсүүлээд бизнес эрхлэгчид гэхчлэн түмэн янзын хүмүүс газрын зургийг хадгалж буй банкны ерөнхийлөгч эрхэм Роккд хандаж эхлэв. Нэг хэсэг нь түүний үнээс хоёр дахин их мөнгө амалж, нөгөө хэсэг нь өв залгамжлах эрхээ дурдан шаардаж, ятгаж, гуйж байсан ч эрхэм Рокк гуйвшгүй хэвээр үлджээ. Оршуулгын ёслол болсны маргааш эрхэм Гриффин банкин дээр хүрэлцэн ирлээ. Тэрээр Британид оршин суух гадаадын хүмүүсийн талаар хуульд заасан байдаг мэдээжийн зүйлсийг дэлгэрэнгүй давтан ярьж, тэдний хэн нэг нь үхсэн тохиолдолд түүнд харьяалагдаж байсан бүх л эд хөрөнгө, үнэт зүйлс нь түүний харьяалагдаж байсан орны албан ёсны төлөөлөгчид нь шилжих ёстойг хуулиар заасан байдгийг дурдан бөөн тайлбар хөврүүлсний эцэст нь нэг юм газрын зургийг түүний гарт өгөх ёстой гэж шаарджээ. Тэр даруйдаа банкны үнэт цаасны хэлтсээс нярав дуудагдан ирж цагийн эрхээр шарлачихсан, нефтийн орд газар тэмдэглээтэй буй газрын зурагтай арьсан дугтуйг консулд ёс төртэйгөөр гардуулсан аж.
Чикагогийн саятан эрхэм Челзуэл Ливаны уулсаар аялж, рашаан сувилалд амарч яваад үнэт газрын зургийн талаар санамсаргүй дуулжээ. Хорхойгоо барьж чадалгүй мань эр Бейрутад хүрч ирэв. Тэрээр өөрийгөө ихэд ажил хэрэгч хүн гэж тооцдог тул тийм их орлоготой үйлдвэрлэл зүй ёсоор түүний сонирхлыг татсан аж. Газрын зураг Британийн консулын гарт байгааг мистер Роккоос дуулангуут тэр өдөртөө дипломат дээр тавьж хүрээд үг хэлээ хялбархан нь аргагүй ололцчихжээ.
- Найз минь хэмээн Челзуэл шагшран - Энэ бол ажил хэрэгч хүний мөрөөдөл. Хэрэв танд хөрөнгө дутагдаж байгаа бол би далан хувийн хөрөнгө оруулалт хийе.
- Та маш уужим сэтгэлтэй хүн юм гэж Гриффин нялуунаар хариулав.
Ирээдүйн үйлдвэртээ хувь нийлүүлэх хөрөнгөө ийн тохиролцоод Челзуэл маргааш нь л Британийн армиас газар сайгүй явагч түрээслэн аваад дөт замаар тэднийг нефтийн орд руу хүргэж өгөхөөр амласан штурманы хамтаар халуун элсэн далайгаар замдаа гарлаа.
Газар дөхөх тусам газрын тос нь хэрхэн алт болон хувирч байгаа нь тэдний нүдэнд харагдаж, бүр газрын тосны нялуун үнэр үнэртэж, цаасан дэвсгэртүүд шаржигнах нь сонсдох шиг болж байв.
Пүүсийн хамтран ажиллагчдын дүрдээ улам орох тусмаа түншүүд бие биеэ найрсаг бусаар харцгааж эхэллээ. Ашгаа тооцсон тооцоо нь Челзуэлийн толгойноос хөөрсөн хөлчүү бодлыг нь зайлуулж орхив. "Би далан хувийн хөрөнгө оруулалт хийж байгаа байтал энэ орлогоо яг таллаж хуваана гэж бодож байдаг. Үгүй шүү... Уужим сэтгэл гэнэ шүү, чөтгөр аваг! Чи дипломатч, гэсэн ч намайг барж идэхгүй ээ..." гэж тэр бодлоо.
- Далан хувийн хөрөнгө оруулалт хийсэн хувь нийлүүлэгч ямар давуу эрх эрхтэй байх билээ? хэмээн америк эр санаандгүй юм шиг байдлаар асуучихав.
Энэ асуулт дипломатчийг цочирдуулж орхижээ. Түүний гарт буй газрын зураг л хамаг хэргийг шийдэж байгаа хэмээн тэр бодож байжээ.
- Хангалттай их , ноёнтоон! Гэхдээ газрын зураг гэдэг бол далан хувиас ч илүү юм шүү дээ.
- Онол. Би ажил хэргийн тухай асууж байна хэмээн Челзуэл бүдүүлгээр таслав.
- Танд бол ноёнтоон, наймааны л шалтгаан байна. Миний талд бол ёс суртахууны эрх байгаа юм. Хууль зүйн үүднээс авч үзсэн ч бидний эрх адил тэнцүү.
- Би ямар францын консул биш, түнш минь, тэгээд ч дипломат ёс гэдэг чинь миний зам биш.
Англи эр тайвнаар :
- Буулт санал болгоё л доо. Давуу эрхээрээ та манай компанийн хаяган дээр өөрийнхөө нэрийг эхэнд нь тавь л даа. "Челзуэл ба Гриффин" болог гэж хариулав.
- Ирээдүйн компанийхаа хаяган дээр танд зургаа ч тавих эрхийг өгье. Харин би өөрийн далан хувьд мөн төдий хэмжээний хувь орлогоос авах болно.
Энэ хооронд мистер Рокк Виккерсийн газрын зургийг аль хэдийн хуулж амжсаныгаа өөрийнхөө төлөөний хүнээр дамжуулан зарж амжсан байлаа. Хуулбарыг авсан хүн зургийг бас л олшруулж, тэр даруй Бейрутад арваад тийм хуулбар зураг бий болжээ. Гриффин, Челзуэл хоёрын араас цөл рүү тэр даруй л хайгуулчдын экспедициүд дараалан хөдөллөө. Явган, тэмээтэй тэдгээр бүлгүүд нэг нэгнийгээ замаас нь барьж авч хөөж гүйцэхээр яарцгаана.
Замд бөөн хэрүүл, мөргөлдөөн, зодоон үүсч, түншүүд ч, өрсөлдөгчид ч бие биенийгээ хуурсан луйвардсан гэж буруутгаж байлаа.
Үүр цайх үеэр Челзуэл, Гриффин хоёрын хөлөг газрын зураг дээр тасархай шугамаар тэмдэглэсэн тэр газарт дөхөж ирлээ.
Том биш судгийн голд байх бөөн чулуу руу Челзуэл авирч гараад газрын байдлыг ажиглаж зурагтай тулган үзнэ. Эргэн тойрны бүх зүйлс зурагтай тохирч байлаа. Түүний зогсож байгаа ганц бөөн чулууг хүртэл төв дунд нь загалмайтай жижигхэн дөрвөлжингөөр тэмдэглэжээ.
Эргэлзээ алга. Энэ бол түншүүдэд асар их баялаг өгөх тэр газрын тостой судаг мөн ажээ. Харин ганцхан зүйл л тэдний гайхлыг төрүүлж байлаа. Тэд энд газрын тосон нуур үгүй ядахдаа газрын хэвлээс шүүрэн гарсан хар горхи олж харна гэж бодож байсан бол ядахдаа ганц хар толбо ч байсангүй, бүр газрын тос ч үл үнэртэнэ. Анхны баяр хөөр болгоомжлолоор солигдов. Гриффин Челзуэлийн зогсож байгаа бөөн чулууг анхааралтай ажиглаж зогслоо.
Чулууны хойт зүг харсан тал дээр доошоо харсан сум байхыг тэр олж харав. Түүний доод талд талдаа хүртэл элсэнд булагдчихсан бичиг байлаа. Гараараа элсийг нь зайлуулаад консул "Энд ух!" гэж бичсэн байхыг уншив.
- Байна! гэж тэр баярласнаасаа царай нь улайн хашгирлаа.
Челзуэл чулуунаас бараг өнхрөн бууж, итгэл найдвар, урам зориг орсон тэд элсийг нь гараараа малтаж эхлэв. Нягт хөрсөнд нь хүрээд Гриффин жолоочоос саперын хүрз аваад түншүүд үргэлжлүүлэн ухлаа.
Хүрз ямар нэгэн зүйлтэй хавиралдаж, нэг хар юм гялтганав. Консул хүзүү нь стеаринаар хучигдсан ногоон лонх сугалан гаргалаа. Бодсон ч юмгүйгээр лонхыг арчаад гартаа эргүүлтэл дотор нь цаас байхыг ажиглав. Гриффин стеариныг цэвэрлээд, бөглөөг нь болгоомжтой авна. Үзтэл тэр лонхтой тун болгоомжтой харьцдаг бололтой. Гэсэн ч дараагийн мөчид лонхоо чулуун дээр дэлсэж, тэр нь дуу шуутай бут үсрэв.
Юу байгаа бол гэхээс байж ядсан консул англи газрын зурагнаас замбараагүй урж авсан бололтой тэр зузаан цаасыг задалж улаан харандаагаар бичсэн зүйлийг төвөггүй уншлаа.
"Энд газрын тос хайх гэж ирсэн тэнэгийн дурсгалын хөшөө нь энэ чулуу болог! Жон Буль". Гриффиний нүд харанхуйлав. Тэр гар дахь бичгээ унаган ганхаж чулуу түшин авлаа. Түүнийг Челзуэл барин авав. Челзуэлийн царай хүрлийн барайж
- Таны нөгөө газрын зураг тань энэ үү? гэж шүднийхээ завсраар сийгүүлэв.
- Та л хөрөнгө оруулалт, хувь нийлүүлье энэ тэр гэж намайг өдөө биз дээ.
Таны газрын зураг надад хоёр мянга гаран долларын зарлага авчирсан! Хэмээн түншийнхээ өгүүлэхийг үл сонсон америк эр орилж
-Харин алдсан цаг хугацаа? Алт шиг цаг минь! Энэ чинь бас л мөнгө... Үгүй ээ! Чөтгөр ав! Зардлаа яг хувааж төлнө.
Британи эр хорон үг хэлэх боломжийг алдсангүй.
- Та орлогоо тэнцүү хуваахыг зөвшөөрөөгүйсэн билээ. Одоо би зарлагаа тэнцүү хувиар төлөхөөс татгалзаж байна.
Энэ зуур олон түншүүдийг шатааж буй хуурамч нефтийн ордын төлөөх тэмцэл улам өргөжсөөр улам олон хүмүүсийг хамарсаар л байлаа. Харин ганцхан Бейрутын банкны ерөнхийлөгч эрхэм Рокк л тайвнаар ашгаа тоолж суулаа...